BOM là gì? Cùng tìm hiểu về BOM và cách ứng dụng trong sản xuất

Thuật ngữ “BOM” đã trở thành một khái niệm phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh, nhưng ý nghĩa thực sự của nó thường gặp khó khăn khiến nhiều người mới tiếp xúc không thể hiểu rõ ngay từ lần đầu. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn không chỉ về cơ bản “BOM là gì” mà còn về tầm quan trọng của nó trong bối cảnh kinh doanh hiện đại.

BOM là gì?

BOM, viết tắt của “Bill of Material” trong tiếng Anh, chủ yếu được hiểu như là một danh sách chi tiết về nguyên vật liệu cần thiết. Nó không chỉ đơn thuần là một tập hợp của các thành phần và vật liệu, mà còn là chìa khóa quan trọng giúp dây chuyền sản xuất hoạt động mạnh mẽ.

BOM là gì? BOM còn là một phần được doanh nghiệp tận dụng BOM trong giao tiếp với đối tác sản xuất. Bằng cách này, BOM trở thành ngôn ngữ chung giữa các đối tác, đồng thời cung cấp con số cụ thể về khối lượng và yêu cầu cho quá trình sản xuất.

Khám phá về BOM không chỉ dừng lại ở khía cạnh sản xuất, mà còn mở rộng ra nhiều ngữ cảnh khác nhau. Bạn có thể nhìn nhận BOM từ nhiều góc độ khác nhau, chẳng hạn như BOM trong thiết kế đặt hàng, xây dựng, duy trì… và mỗi ngữ cảnh đều mang lại ý nghĩa và ứng dụng đặc biệt tùy thuộc vào mục đích và yêu cầu kinh doanh cụ thể.

Phân loại BOM trong quản lý sản xuất

1. Manufacturing Bill of Materials (mBOM)

mBOM là công cụ chính được doanh nghiệp sử dụng để thể hiện toàn bộ thông tin về các bộ phận và quá trình lắp ráp, hình thành một bức tranh chi tiết về mối quan hệ giữa các thành phần và kết nối giữa chúng. Nó không chỉ giữ thông tin về các bộ phận, mà còn chứa các yếu tố cần xử lý trước khi đi vào quá trình lắp ráp. mBOM hoàn toàn phụ thuộc vào độ chính xác của đơn đặt hàng bộ phận trong sản xuất, đảm bảo rằng quy trình mua hàng được duy trì theo lịch trình tối ưu và tiến hành thương lượng giá với nhà cung cấp.

mBOM là loại BOM phổ biến nhất trong các công ty sản xuất ngày nay, được cung cấp dữ liệu từ nhiều hệ thống khác nhau, bao gồm cả Enterprise Resource Planning (hệ thống ERP), Material Requirements Planning (MRP), và hệ thống thực thi sản xuất MES.

2. Engineering Bill of Materials (eBOM)

eBOM, trái ngược với mBOM, tập trung chủ yếu vào các thành phần và vật liệu trong quá trình thiết kế. eBOM được phát triển trong giai đoạn thiết kế sản phẩm, sử dụng các công cụ như thiết kế hỗ trợ máy tính và tự động hóa thiết kế điện tử. Một sản phẩm có thể kết nối với nhiều eBOM, và các tài liệu eBOM sẽ liệt kê chi tiết về vật phẩm, bộ phận, và quá trình lắp ráp theo thiết kế từ các nhóm kỹ thuật.

3. Production Bill of Materials (Production BOM)

Production BOM, hay còn gọi là BOM sản phẩm, là nền tảng cho đơn đặt hàng sản xuất. Nó liệt kê toàn bộ thành phần và quá trình lắp ráp để tạo thành một sản phẩm hoàn chỉnh, bao gồm giá cả, mô tả, số lượng, và các đơn vị đo lường. Trong quá trình sản xuất, các thành phần vật lý sẽ được chuyển đổi thành sản phẩm hoàn chỉnh, và hệ thống tự động sẽ phân phối nguyên liệu thô một cách hợp lý. Các yêu cầu về thành phần, chi phí, và tính sẵn có của nguyên liệu sẽ được tự động thêm vào các đơn đặt hàng.

4. Single – Level Bill of Materials (Single – Level BOM)

Single – Level BOM thích hợp cho các sản phẩm có cấu trúc đơn giản không có các thành phần nhỏ. Tài liệu này liệt kê tổng số các bộ phận được sử dụng trong quá trình làm thành sản phẩm và được sắp xếp theo thứ tự số phần. Nó chỉ cho phép 1 cấp độ con trong các thành phần, lắp ráp, vật liệu.

5. Multi – Level Bill of Materials (Multi – Level BOM)

Multi – Level BOM thường được sử dụng cho các sản phẩm có cấu trúc phức tạp, với các thành phần lắp ráp được chia thành nhiều cấp độ phụ. Loại BOM này cao cấp hơn Single – Level BOM, bao gồm mỗi sản phẩm được liên kết với vật phẩm gốc. Nó cung cấp một cái nhìn chi tiết và toàn diện hơn về cấu trúc sản phẩm.

Ý nghĩa của BOM trong quản lý sản xuất

Việc áp dụng BOM hiện nay không phải là khái niệm mới, tuy nhiên, hiểu rõ về ý nghĩa của phương thức này đối với các công ty và doanh nghiệp ngày nay có thể mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

• BOM hỗ trợ tính toán và dự trù số lượng nguyên vật liệu thô cần thiết, giúp doanh nghiệp duy trì lịch trình tối ưu cho việc đặt hàng từ các nhà cung cấp và thương lượng giá.
• Bằng cách xác định số lượng, BOM giúp dễ dàng tính toán và dự trù kinh phí liên quan đến nguyên vật liệu, giúp doanh nghiệp hiểu rõ chi phí sản xuất cần thiết để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
• BOM giúp quản lý hàng tồn kho hiệu quả bằng cách cung cấp thông tin chính xác về số lượng nguyên vật liệu được sử dụng và những nguyên vật liệu không sử dụng.
• BOM là cơ sở dữ liệu chính xác để theo dõi và lập kế hoạch sản xuất về nguyên vật liệu cần thiết cho từng đơn hàng cụ thể, đảm bảo sử dụng chúng đúng mục đích và đúng định mức.
• BOM giúp duy trì hồ sơ sản phẩm một cách chi tiết, từng đơn vị với số lượng và giá thành của từng nguyên vật liệu, giúp quản lý trở nên dễ dàng hơn.
• Bằng cách lập sẵn danh sách nguyên vật liệu cần thiết, BOM giúp doanh nghiệp liên hệ nhanh chóng với nguồn cung ứng, đảm bảo nguồn cung ổn định và tránh lãng phí trong sản xuất do đặt mua quá mức.

Đặc điểm của BOM

BOM, như một phương pháp quản lý và tính toán nguyên vật liệu, mang đến hiệu quả bằng những đặc điểm độc đáo sau:

• BOM giúp quản lý chính xác về số lượng và loại nguyên liệu cần thiết cho quá trình sản xuất một sản phẩm hoàn chỉnh. Thông qua việc tổ chức chi tiết, nó giúp doanh nghiệp nắm bắt mọi khía cạnh của quá trình sản xuất.
• Bằng cách tính toán định mức từng đơn hàng cụ thể, BOM tạo điều kiện thuận lợi cho việc dự trù nguyên vật liệu. Điều này giúp doanh nghiệp có cái nhìn chính xác và chi tiết về lượng nguyên liệu cần thiết.
• BOM không chỉ là công cụ dự trù, mà còn thể hiện sự chênh lệch giữa kế hoạch sản xuất và thực tế. Điều này giúp doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch linh hoạt, tối ưu hóa năng suất và giảm thiểu rủi ro.
• BOM trở thành một ứng dụng mặc định trong quản lý tồn kho bằng cách liên kết với các tính năng phù hợp khác. Điều này giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về nguyên liệu, sản phẩm và quá trình sản xuất.

Khái niệm liên quan đến BOM

Board of management, hay còn được gọi là Ban quản trị, đề cập đến những người chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc điều hành hoạt động của công ty. Trong bối cảnh pháp luật, thuật ngữ này có thể được đối sánh với vai trò của Hội đồng quản trị (Board of Directors), nhưng với sự khác biệt rõ ràng: trong khi Hội đồng quản trị thường đại diện cho quyết định chiến lược cấp cao, Board of management tập trung chủ yếu vào vai trò của một người giám đốc, người có trách nhiệm trực tiếp điều hành các hoạt động hàng ngày.

Nếu nói về BOM (Bill of Material), đây là một khái niệm quan trọng trong quản lý nguyên vật liệu và sản xuất. Người kinh doanh sử dụng BOM để liên lạc với đối tác sản xuất và đưa ra thông tin chi tiết về các thành phần, vật liệu, và số lượng cần thiết để duy trì hiệu suất sản xuất.

SAP, một phần mềm quản lý doanh nghiệp phổ biến, đóng một vai trò quan trọng trong việc tổ chức và quản lý các khía cạnh khác nhau của doanh nghiệp. Với khả năng cung cấp thông tin về nguồn lực, quản lý quan hệ khách hàng, quản lý tài chính và sản phẩm, SAP đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên thành công của người lãnh đạo.

MPS (Master Production Scheduling) là một hệ thống quan trọng trong lĩnh vực sản xuất, giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất bằng cách thúc đẩy hoạt động nhà máy và tăng cường khả năng đáp ứng ảnh hưởng đến lợi nhuận. Được xây dựng từ các phần mềm được tinh chỉnh để đáp ứng nhu cầu cụ thể của người sử dụng, MPS có thể thay thế kế hoạch sản xuất tổng thể một cách hiệu quả.

Tổng kết, BOM (Bill of Materials) không chỉ là một khái niệm đơn thuần về kê khai nguyên vật liệu, mà còn là một công cụ quản lý và lập kế hoạch quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh. Qua bài viết này, chúng ta đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa và vai trò của Bom trong việc xây dựng kế hoạch mua nguyên vật liệu, dự trù kinh phí, kiểm soát hàng tồn kho và duy trì hồ sơ sản phẩm.